3/28/08

”გერმანიაში საქართველოს საქმე ვაკეთეთ და დავბრუნდით”

aW

aWaruli wvima da aRelvebuli zRva imis pirobaa, rom nanatri SvebulebiT kvariaTSi wasulma guldamSidebiT Cawero interviu, Tuki amas isic erTvis, rom sasurvel respondentamde sul erTi patara quCis gadaWra gWirdeba.

...batoni nodar Jvania (afiSis enaze rom vaxsenoT, alti), Cveulad instrumentze ukravs anu isvenebs, Tumca interviu SeTanxmebulia da Tavs uxerxulad ar vgrZnob.

batono nodar, bavSvobaSi solfejio Tu giyvardaT?

solfejio gulwrfelad miyvarda, gansakuTrebiT ki karnaxis wera. musikaluri aTwledi davmTvare. marTalia, saswavlebeli TerTmetwliani iyo, magram mas mainc aTwleds eZaxdenen. Cemi pedagogi SoTa SaniZe gaxldaT, romelic gansakuTrebuli simkacriT gamoirCeoda da amitomac gakveTilze moumzadebeli arasodes mivdiodi. iZulebiT Tu nebiT, mTeli bavSvoba musikaze davdiodi. Zalian energiuli viyavi, megobrebi da garToba miyvarda da amdenad mTel dRes mecadineobas namdvilad ar vuTmobdi.Mes is periodi iyo, roca qalaqSi uamravi koncerti imarTeboda da maTze dasaswrebad rixteri, ostraxi da maTi donis musikosebi Camodiodnen. Aase rom, aramxolod musikaluri saswavleblis meSveobiT iRebdi ganaTlebas.

weliwadSi orjer aTwledSi saswavlo gegmis mixedviT koncertebi imarTeboda. Tumca, me imdenad vRelavdi xolme, rom masSi monawileoba CemTvis did siamovnebas namdvilad ar warmoadgenda. 11 wlisa Cemi pedagogis mier Camoyalibebul kvartetSi gavwevriandi. maSin violinoze vukravdi. saviolino repertuari Zalian mravalferovania, amitom saswavlad da instrumentis dasauflebalad violinos klasis aReba jobda. altze Cemi arCevani mxolod konservatoriis bolo kursze SeCerda, rac erTma SemTxvevam ganapiroba.

...moskovSi kamerul orkestrSi vukravdi violinoze. altisiti avad gaxda da swored maSin davukari pirvelad altze. Cemi arCevani didwilad am instrumentis saocrad momxiblavma bgeram ganapiroba. Mme Tu mkiTxavT alti kacia, qali rom iyos SesaZloa verc ki damekra masze. profesiuli TvalsazrisiTac altiT metad SemeZlo winsvla, radganac masze arc ise bevri musikosi ukravs. Tavidan rom miwevdes instrumentis arCeva, isev altis vamjobinebdi.


1966 wels ukve kvaretetis wevri gavxdi da mas mere arc damitovebia igi. sCveviaT musikosebs sxvadasxva orkestrebSi gadasvla, me ki 40 welia saxelmwifo simebiani kvartetis erTguli var. 1970 wels pirvelad momces klasi konservatoriaSi. dResdReobiT ki kvartetis yvela wevri konservatoriis profesorebi gaxlavarT da musikosTa axal Taobas vzrdiT. Zalian safrTxiloa mowafesTan urTierToba, SeiZleba igi Senze niWieri aRmoCndes da ar unda Seaferxo misi winsvla.

sxva profesiaze arasodes gifiqriaT?

musikaluri aTwledis damTavrebis Semdeg, samedicino institutSi mindoda swavlis gagrZeleba. megona, Cemgan kargi qirurgi gamovidoda. Tumca, musikadmi didma siyvarulma mainc sZlia da sabolood konservatoriaSi Cavabare. mama, arCil Jvania, SesaniSnavad ukravda jazs miuxedavad imisa, rom musikaluri ganaTleba ar hqonia. igi profesiiT inJineri iyo. deda, Tina maWavariani ki eqimi gaxldaT. igi Tavidan konservatoriaSi swavlobda, magram mSoblebis gadasaxlebis Semdeg koservatoriidan daiTxoves da samedicino institutis studenti gaxda. SeiZleba iTqvas, rom mama mTeli cxovreba ukravda. ase var mec.

kvartetSi muSaoba albaT garkveul specefikasTan aris dakavSirebuli. mainc ra gansakuTrebul profesiul unarebs moiTxovs igi da ras niSnavs kargi akompanireba?

namdvilad gagvimarTla, rom kvartetis TiToeuli wevri kargi Semsulebelia. bedma gagviRima im TvalsazrisiTac, rom germaniaSi SevZeliT moRvaweobis gagrZleba da amiT kvarteti SevinarCuneT. amaSi didi roli Cvenma erTsulovnebamac Seasrula.

oTxive kargi megobrebi varT. eqspromtad sxvadasxva interpretaciebs vasrulebT xolme koncertze da es marTlac sasiamovno procesia. erTmaneTis SesaniSnavad gvesmis da ar gviWirs erTmaneTis ganwyobis akompanireba. koncertis Semdeg oTxivem zustad viciT ra xarvezi gvqonda Sesrulebisas. amaSi, ra Tqma unda, interpretacias vgulsxmob da ara Sesrulebis teqnikas. Cven vukravT yovelTvis kargad, magram gvaqvs aRmafrenebi. es damokidebulia msmenelze, Cvens ganwyobaze, xan me ar var Sesabamis xasiaTze, xan romelime maTgani. Tumca aris koncertebi, rodesac oTxive erTnairad kmayofilebi da nasiamovnebi varT. aseTi koncerti, magaliTad, 31 marts gvqonda. es marTlac aRmafrena iyo oTxivesTvis.

kidev rac gvaerTianebs aris is rom, sami bavSvic rom ijdes darbazSi, iseTive mondomebiTa da pasuximgeblobiT vukravT, rogorc savse darbazis winaSe wardgenisas.

roca ukravT orkestrSi, ramdenad grZnobT Tqvens wil pasuximgeblobas da ramdenad iziarebT orkestris warmatebas?

rodesac 40 welia kvartetSi ukrav, orkestrSi komfortulad Tavs namdvilad ver grZnob. Tumca, gulwrfelad getyviT, rom marTlac sasiamovno iyo CemTvis saqarTvelos saxelmwifo kamerul orkestrSi muSaoba. Tanac amiT materilaurad gadavrCine Cemi ojaxica da kvaretetic.

aba dafiqrdiT, kargi orkestranti rom iyo, cota ambavia?! sulac ar aris aucilebeli solisti gamoxvide. rac meti musika gaiJRerebs, miT ufro mSvidobiani gaxdeba samyaro. soloc damikravs inglisis orkestrTan erTad da da vaRiareb, marTlac gansakuTrebuli SegrZnebaa, magram kvarteti Cemi cxovrebaa.

ojaxSi marto Tqven xarT profesionali musikosi?

Cemi meuRle salome gabunia, profesiiT baskologi, kompozitor nodar gabunias ZmisSvilia. igi Zalian musikaluri adamiania, sxvagvarad albaT warmoudgenelicaa Cemi gauTavebeli mecadineobis mosmena. 29 welia erTad varT. meSinia xmamaRla rom vTqva gamimarTlameTqi, magram es marTlac asea. rom ara Cemi meuRle, me ver gavZlebdi germaniaSi. igi kargi mosaubre da SesaniSnavi msmenelia. axla rom viyo dasaqorwinebeli, isev masTan Sevqmnidi ojaxs. Cven ori Svili gvayavs - elene da arCili. orive SesaniSnavad ukravs gitarasa da fortepianoze, Tumca profesiad musika arc erTs aurCevia.

rogorc odisei dimitriadis qaliSvili ixsenebs, saberZneTSi wasvlis win musikoss ganucxadebia “Cemi wasvlis droa”….. mere ki saberZneTidan Svilebs werda, “minda Sevexo qarTul miwas, rogorc miTiuri anteosi”. rogor gadawyda Tqveni kvartetis wasvla germaniaSi da ramdenad gagiadvilaT ucxo qveyanasTan Segueba?

1993 germaniaSi gastroliT gavemgzavreT da Tamazi baTiaSvilis garda yvelani davbrundiT. erTi wlis ganmavlobaSi igi sxva musikosiT CavanacleT. mere ki kvartetis danarCeni wevrebic gavemgzavreT. piradad Cemi wasvla qveyanaSi Seqmnilma mZime ekonomiurma mdgomareobam ganapiroba, rasac Tan SemoqmedebiTi kontaqtebis gawyveta daerTo. sabWoTa periodSi uamravi miwveva gvqonda sxvadasxva qveynebidan, magram 90-ian wlebSi Cven praqtikulad SemoqmedebiT vakuumSi aRmovCndiT. yvelaferi gakeTda imisTvis, rom germaniaSi kvarteti kvlav Sekrebiliyo.

minda aRvniSno, rom Cven manamdec bevri SemoTavazeba gvqonda sxvadaxva qveynebisgan darCenis Taobaze, magram azrad ar mogvsvlia saxlis da megobrebis datoveba. Tumca, rodesac Zalian gagviWirda, savsebiT zedmeti iyo uazro patriotizmis gamoCena. kvartetis qveyanaSi darCeniT aravis araferi miemateboda. Cven ki wavediT da saqarTvelosTvis gavagrZeleT moRvaweoba. dResdReobiT Cveni kvarteti iseTi popularulia, rom germaniaSi qarTvels rom axseneb mevioline hgoniaT. yovelTvis saqarTvelos saxeliT gamovdiodiT, arc erTi koncerti germaniis saxliT ar dagvikravs. amas afiSebic mowmobs. Cvens kvartets wasvlamdec icnobdnen evropaSi da garkveulwilad amanac gagviadvila iq moRvaweoba.

Cven emigrantebi ar gvqvia, pasportic ki ar gamogvicvlia. arc erTi wuTi iq myof qarTvel muskosebs uqmad ar dagvikargavs. germaniaSi gamoSvebuli gvaqs “ce-de”, romlis gareSec warmoudgenelia impresarioebTan muSaoba. Cven marTalia wavediT, magram bevr axalgazrdas SevuwyveT xeli, rom kargi ganaTleba mieRo. araerTi musikosi CaviyvaneT germaniaSi aspiranturaSi swavlis gasagrZlebelad.

dabrunebas Tu apirebT?

Cven vbrundebiT. vapirebT saqarTvelos sxvadaxva soflebSi da qalaqebSi bavSvebisTvis davukraT. wlebis ganmavlobaSi hqonda Cvens kvartets es tradicia. Cven yovel wels CamovdiodiT saqarTveloSi, davdiodiT sxvadasxva kuTxeebSi da koncertebs vmarTavdiT. axalcixeSi skolis darbazSi vukravdiT xolme. me vityodi, rom iqauri pedagogebi namdvili gmirebi arian. isini mTel energias da enTuzmiazms bavSvebis aRzrdaSi debdnen maSin, roca mZime mdgomareobis gamo saqarTvelodan bevri wavida.

rogorc wesi, Soba-axali wlisTvis TbilisSi vgegmavT koncerts. martSi 60 weli Semisrulda da Cemi megobrebis gadawyvetilebiT quTaissa da TbilisSi gavmarTeT koncerti. SarSan seqtemberSic vaton kaxiZis mowveviT TbilisSi davukariT. pirveli ganyofileba Cven SevasruleT, meore ki kamerulma orkestrma. ase rom, Cven saqarTveloSic iseve vmRvaweobT, rogorc germaniaSi.

minda gulwrfelad avRniSno, rom qarTveli msmeneli saukeTeso msmenelia. aq yvelaze metad vRelavT xolme da ara imitom rom mSobliur qalaqi vukravT. esmiT musika da ai, eg aris mTeli ambavi. musikosis bedniereba isaa, rom mas msmeneli hyavs. am bednierebiT ki Cveni kvarteti ganebivrebulia. amitomac qarTvelis msmenelis Cemeuli Sefaseba namdvilad ar aris gadaWarbebuli.

koncertis Semdeg visi azri gainteresebT yvelaze metad?

yoveli konceretis, gastrolisa Tu turnes Semdeg vinaxavT rogorc kirtikul presas, aseve pozitiur recenziebs. sazRvargareT sakmaod kvalificiuri mimoxilvebi iwereba, Jurnalistebi marTlac Tavis saqmis profesionalebi arian. saqarTveloSi ki koncertis meore dRes, SesaZloa, aseTi fraza naxo presaSi: “Cven mets movelodiT, magram publika Tbilad Sexvda”.. savsebiT gaugebaria es fraza im Junalistsgan, romelmac partiturac ki ar icis. dResdReobiT saqarTveloSi presa veRar iZleva profesiul SeniSvnebs. CemTvis xalxis reaqcia ufro mniSvnelovania, vidre kritikosis. amsterdamSi gastrolisas Cvens koncerts sakmaod kritikuri presa mohyva, Tumca Cvenma impresariom ganacxada, rom mas Jurnalistebis azri ar ainteresebda.

yoveli koncertis mere oTxiveni vsxdebiT da vixilavT, rogor davukariT, erTmaneTs vuziarebT STabeWdilebebs.

musikaluri Janrebi, romelsac usmenT

Cven sxva saukunidan movdivarT. ise swrafad viTardeba samyaro, SeiZleba iTqvas, rom Cemi Taoba preistoriuli xanisaa. kalsikuri jazs vusmen, miyvars samba, frenk sinatra, iv monatani, Carli Caplinis melodiebi...

iyo periodi, roca Cemi Svili metals usmenda da, SeiZleba iTqvas, Zlivs gadavitane is periodi. verc “quin”is musikas vusmendi, magram Cemi Svilis wyalobiT dRes maTi Semoqmedebis didi Tayvanismcemeli var da vaRiare, rom arCils namdvilad kargi musikaluri gemovneba aqvs.

amboben, is rac 20.000 dolarze metad iyideba, ujve jazi aRaraa. SeiZleba Tu ara igive iTqvas klasikur musikaze?

axla yvelferi komerciaze gadavida, ar SeiZleba 180 koncerti guliT da suliT daukra. amitomac erT qalaqSi Znelia koncertebis gamarTva. weliwadSi sam programaze mets xom ver moamzadeb? amdenad turneebi da gastrolebi musikosTa Semoqmedebis aucilebeli nawilia.

rac Seexeba klasikuri musikis popularizacias, me vityodi rom es musika rCeulebisTvisaa. kameruli imitomaa, rom mas xuTasi adamiani usmens da ara aTasobiT. Tumca, arian adamianebi, vinc dauRalavad iRwvis imisTvis, rom klasikur musikas meti msmeneli hyavdes. amis saukeTesi magaliTia, Tundac, eliso bolqvaZe da misi festivali TelavSi, liana isakaZe da borjomis festivali, manana doijaSvili, vato kaxiZe. me ar vici amas ramdenad afasebs sazogadoeba, magram isini udavod did saqmes akeTeben.

zaqaria faliaSvilis saxl-muzeumSi didi kompozitoris suraTebTan erTad kidia ilias, akakis fotoebi. vfiqrob, mniSvnelovani miniSnebaa, rom es erTi ganzomilebaa, amitom erT SekiTxvaSi movaqcev - Tqveni sayvareli kompozitori, mwerali, mxatvari...

me TviTon kiTxvis procesi mxiblavs, amitom ver CamogiTvliT sayvarel mwerlebs. ase rom mivyve, SeiZleba ilia ar vaxseno, vaJa, akaki?! romel mweralsac vkiTxulob, im wuTSi misiT var gatacebuli.

rac SeexebaT sayvarel kopozitorebs, isini Zalian bevria, magram mainc gamovarCev haidns, mocarts, baxs, SotkoviCs, cincaZes, gabunias.

rogoria Tqveni msoflio ruka: qveynebi, romlebmac Tqvenze waruSleli STabeWdileba moaxdines da adamianebi, romlebTanac Sexvedra arasodes dagaviwydebaT?

marTlac umaravi qveyana maqvs movlili rogorc kvartetTan, aseve liana isakaZis orkestrTn erTad. SeerTebul StatebSi swored orkestrTan erTad vimogzaure, samxreT amerikaSi ki kvarteti gavemgzavreT gastrolebze. movlili gvaqvs TiTqmis mTeli evropa.

uwin umetesad moskovSi, kompozitorTa kavSirSi an konservatoriis did an mcire darbazSi vmarTavdiT koncertebs. mTeli musikaluri elita eswreboda xolme Cvens gamosvlebs, piradad Sevxedrivar SostakoviCs. festivalebze cnobil meviolinesTan kremerTan erTad gamovdiodiT. maTTan urTierToba marTlac dauviwyaria.

aramusikosebi, rodesac visvenebT, musikas vusmenT xolme. TqvenTvis ra aris gantvirTvis yvelaze kargi saSualeba?

Tavisufal dros vkiTxulob an vukrav, sxva meti araferi vici. saxlSi roca var sul vukrav da ase visveneb xolme. Tanac xelebs vavarjiSeb, samuSao forma rom ar dakargon. miyvars baxis Sesruleba, axali nawarmoebebis dakvra. mogexsenebaT, Sesrulebis teqnika dRes ukve problemas aRar warmoadgens. interpretacia ki is niWia, romliTac musikosebi erTmaneTisgan gansxvavdebian. nawarmoebis axleburad danaxva da Sesruleba gulidan modis da ara tvinidan. amowuruli rom ggonia nawarmoebi, naxav rom kidev dagrCa masSi raRac aRmouCeneli. amas yvela musikosi unda eswrafvodes. amitomac dakvra CemTvis mxolod saqmianoba ar aris.

garda musikisa, turizmi mitacebs, TiTqmis mTeli saqarTvelo maqvs Semovlili. iaxta myavda Tbilisis zRvaze. miyvars Txilamurebi, curva.

gadaRebuli var dimitri baTiaSvilis mxatrul filmSi “carieli bina”, romelSic erT-erT mTavar rols vasruleb. es ise...

ras niSnavs qarTvelebi musikaluri eri varT?

arc erT qveyanaSi imdeni ansambli da musikalurad niWieri adamiani ar aris, ramdenic saqarTveloSi. garSemo yvela mReris, yvela ukravs da, ra Tqma unda, marTebulia imis Tqma, rom qarTvelebi musikaluri eri varT. gasaocaria, germanias imdeni geniosi musikosi da filosofosi hyavda da exla es procesebi sul Camkvdaria.

minda aRvniSno, rom Cveni eris gansakuTrebul musikalurobaSi xalxur musikas vgulisxmob, verdis doneze varT am TvalsazrisiT. zaqaria faliaSvilma swored xalxur motivebze aago mTeli Tavis Semoqmedeba. ganumeoreblia misi ariebi, Tumca msoflio musikalur saganZurSi mainc xalxuri SemoqmedebiT SegviZlia Tavis mowoneba.

rusudan ruxaZe,

kvariaTi, 2005 weli

interviu Sesulia wignSi "saqarTvelos simebiani kvarteti" (avtori manana dumbaZe)

No comments: