როგორ ირჩევ მერს

ამომრჩეველთა აქტივობას 30 მაისს დიდწილად ისიც განსაზღვრავს, თუ როგორ გააშუქებს მედია ადგილობრივი თვითმმართველობის წინასაარჩევნო პერიოდს.

„რად მინდა მე პირადი სიმპატია, მე ის მინდა, ვინც კარგს გააკეთებს ხალხისთვის“, - ასაკოვანი ქალბატონი თავისი არჩევნის საფუძველს უხსნის „მოამბის“ ჟურნალისტს. ყველა ასე არ ფიქრობს: „დაპირებების არ მჯერა, მთავარია როგორი ცხოვრება განვლო“, „პიროვნებას მივანიჭებდი უპრატესობას, პირველ რიგში ქალაქელი უნდა იყოს“, „მთავარია წინასაარჩევნო პროგრამა, ამის მიხედვით გავაკეთებ არჩევანს“. სიუჟეტში პოლიტიკოსებიც აღნიშნავდნენ, რომ ამომრჩეველი გაიზარდა და მათ მოუწევთ როგორც დახვეწილი პროგრამის წარდგენა, ისე პირადი სიმპატიის მოპოვება.

მეორე საკითხია როგორ გააშუქებს მედია წინასაარჩევნო კამპანიას, რაზე გააკეთებს მეტ აქცენტს - სტრატეგიაზე, პროგრამებზე, პიროვნებაზე თუ წინასაარჩევნო ქრონიკით შემოიფარგლება. ეს არის არჩევნების გაშუქების 4 ყველაზე გავრცელებული ჩარჩო, რომელთა პროპორცია, მედიამკვლევრების აზრით, დიდწილად განსაზღვრავს საბოლოოდ ამომრჩეველთა აქტივობას არჩევნების დღეს. სტრატეგიული ჩარჩო საზოგადოებრივი აზრის კვლევებზე ფოკუსით ხშირ შემთხვევაში ამომრჩეველთა პასიურობას განაპირობებს.

გასულ კვირის ყველაზე მნიშვნელოვანი ახალი ამბავი NDI-ის კვლევის შედეგების გამოქვეყნება იყო. მედიამ განსაკუთრებული აქცენტი რამდენიმე მონაცემზე გააკეთა: 53 % -ის აზრით ქვეყანა სწორი გზით ვითარდება, 57 % გიგი უგულავას უჭერს მხარს, გიგი უგულავას რეიტინგი მეტია ვიდრე სააკშვილის, ორივეს კი პატრიარქი უსწრებს. მედიის ყურადღების მიღმა აღმოჩნდა წინასაარჩევნოდ ასევე ერთ-ერთი ყველაზე მნშვნელოვანი მონაცემი - „არ ვიცი“ და „უარი პასუხზე“. ასევე, არ იყო წარმოჩენილი იმის ამსახველი მონაცემები, რამდენად ენდობა „იმედის“ და „საზოგადოებრივი მაუწყებლის“ ახალ ამბებს მაყურებელი.

არის თუ არა თბილისის მერის არჩევნები მომავალი საპრეზიდენტო არჩევნების განმსაზღვრელი და ეყოლებოდა თუ არა ოპოზიციას ერთიანი კანდიდატი ამ ბრძოლაში - ამ ფონმა ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების იმთავითვე სტრატეგიაზე აქცენტირება განაპირობა. ამ ტიპის ჩარჩოს რამდენიმე კრიტერიუმი განსაზღვრავს: წარმოჩენილია თუ არა მოგება-წაგების ასპექტები, მოყვანილია თუ არა საზოგადეობრივი აზრის კვლევის შედეგები, აგებულია ერთ კონკრეტულ შემთხვევაზე, დასმულია თუ არა რომელიმე მხარის პასუხისმგებლობა და ნაჩვენებია თუ არა კონფლიქტი მხარეებს შორის. მაშ, ასე:

ოპოზიციური პარტიების უშედეგო კონსულტაციები და პრაიმერი „ერთიანი კანდიდატის“ გამოსავლენად;

გამარჯვების ფორმულის შემუშავება, მინუს ნოღაიდელი თუ პლუს ნოღაიდელი და „ედინაია როსიას პარტნიორისგან“ პასუხი ამ ყველაფერზე: „ჩვენს გარეშე გამარჯვება არ არსებობს“;

მარჩიელობა იყრიდა თუ არ კენჭს მერობის კანდიდატობაზე ლევან გაჩეჩილაძე და შეიქმნებოდა თუ არა ახალი ტრიუმვირატი გაჩეჩილაძე-ნოღაიდელი-ოქრუაშვილის სახით. „ლევანი მზად არის ყველაფრისთვის, რაც გამარჯვების ფორმულისთვის გამოდგება“, - ასე აფასებდა სუბარი გაჩეჩილაძის შესაძლო ამბიციას;

ალექსანდრე ებრალიძის პრეზიდენტობისთვის მზადება და დიასპორის ფორუმი იგივე „ალიკ ბაზარის ბაზარი“(„იმედი“), რომელშიც კობა დავითაშვილი და კახა კუკავაც იღებდნენ მონაწილეობას. „ჩვენ გვინდა მეგობრული ურთიერთობები, არც რუსეთის კმევა, არც ამერიკის კმევა“ - აცხადებდა დავითაშვილი;

„ალიანსის“ შეთავაზება ქრისტიან-დემოკრატიულ მოძრაობას - ჭანტურიას კანდიდატურის მოხსნის სანაცვლოდ საკრებულოს თავმჯდომარედ ინგა გრიგოლიას მხარდაჭერა. „ყველა საარჩევნო სუბიექტი სტრატეგიას თვითონ გეგმავს“- აცხადებდა კუკავა, „საერთო სტრატეგიის შესამუშავებლად გადადგმული ნაბიჯია“- განმარტავდა თოფაძე;

„ალასანიამ გამარჯვების ფორმულა ვერ გაიაზრა“ - აცხადებდა გაჩეჩილაძე ალიანსის საარჩვენო სიიდან სოზარ სუბარის გამოთიშვაზე. „ბრძოლა გრძელდება... ჩვენი მიზანია ნაციონალების გასტუმრება ამ ქვეყნიდან“ - განმარტავდა სუბარი;

მოხდა თუ არა ფიზიკური დაპირისპირება დიდუბის და სამგორის საარჩევნო შტაბის წარმომადგენლებს შორის „რაჭის უბანთან“ და სცემა თუ არა ნაციონალმა პეტრე ცისკარიშვილმა გიგი უგულავას „თაღლაურიასთან“ და იმავე სერიიდან:

„ძიძიგურის გასროლა, საარჩევნო კამპანიაში დენთის სუნი დატრიალდა“ („რუსთავი 2“), „ძიძიგურის საარჩევნო გასროლა“ („იმედი“) - ინციდენტი ნაცმოძრაობის აქტვისტებს და მერობის ერთ-ერთ კანდიდატს შორის;

„მე ვიწყებ ბრძოლას თბილისის უკეთესი მომავლისთვის“ - ამ ფრაზით შეუერთდა გიგი უგულავა წინასაარჩევნო კამპანიას. იქცევა მერია დასაქმების ბიუროდ თუ პოლიტიკურ ცენტრად - არჩევანი კანდიდატების პროგრამებიდან გამომდინარე საკმაოდ შეზღუდულია.

პროგრამაზე ორიენტირებული გაშუქება პროცენტულად სტრატეგიულ ჩარჩოს უტოლდება. თუმცა ეს არ არის წმნინდად საკითხის ჩარჩო, რომელსაც შემდეგი პარამეტრები განსაზღვრავს: არის თუ არა საუბარი ახალი ამბავში კანდიდატის პროგრამის კონკრეტულ სფეროებზე, პრობლემის გადაწყვეტის გზებზე და მოცემულია თუ არა ანალიზი. უკანასკნელი კრიტერიუმი თითქმის არც ერთი კანდიდატის შემთხვევში არაა დაცული და ამ ტიპის ახალი ამბების ძირითადი ხარვეზია.

მმართველი პარტიის კანდიდატის პროგრამას მედიამ ყველაზე ვრცელი მასალა წარდგენის დღეს დაუთმო. მას შემდეგ უგულავას კამპანიამ პერფორმანსის სახე მიიღო და პროგრამულ ნაწილზე მედია ნაკლებ აქცენტს აკეთებს.

წინასაარჩვნო ქრონიკაზეა მიბმული ჭანტურიას პროგრამული მიმართულებები, მაშინაც კი როცა იგი საშუალო ბიზნესის განვითერების გეგმას დარგობრივ ექსპერტებთან წარადგენს. ერთი შადრევნის მაგალითზე იმის ახსნა, თუ როგორ გახდება წყალი უფასო - ჭანტურიას დაპირებების ყველაზე ხატოვანი განმარტება იყო.

„დასაქმებაზე ჩვენ 15 წელია ვლაპარაკობთ, ძალიან კარგია რომ აგვყვნენ და დღეს ყველა ამას აწვება“ - გოგი თოფაძის პროგრამაზე ერთ-ერთი სიუჟეთში ისიც კი იყო მითითებული, რომ 12 პუნქტიანი გეგმა ერთ გვერდზე დაეტია.

ძიძიგურის საკანდიდატო პროგრამის ასპექტების წარმოჩენა მედიის მხრიდან უმეტესად ამგვარი ფრაზებით შემოიფარგლება: „მერია აღარ დააფინანსებს სატანისტურ ჰელოვინს და გეი-აღლუმებს“;
ყველაზე ვრცლად ირკალი ალასანიას წინასაარჩევნო პროგრამა შუქდება, რომელსაც ყველაზე მეტ დროს „კავკასიის“ საინფორმაციო გამოშვება უთმობს. მისი ჯანდაცვის, დასაქმების და სოციალურ პროგრამებს ვრცელი სიუჟეტები მიეძღვნა. „კურიერში“ კი მისი ჯანდაცვის გეგმა სადაზღვევო პოლისის ჩამონათვალს შეადარეს.

მაუწყებლების მიერ გაშუქებული ყოველი მესამე საარჩევნო ახალი ამბავი ტრივიალური ინფორმაციაა ანუ პარტიების და კანდიდატების ყოველდღიური აქტივობების კოლაჟი: პრესკონფერენციები და შეხვედრები ამომრჩევლებთან. რაც შეეხება კანდიდატების პორტრეტებს, „რუსთავი 2“-ის მიერ წამოწყებული ციკლი კანიდადიტის ერთი სამუშაო დღე - „მოამბემ“ გააგრძელა, რომელიც წინასაარჩევნოდ ყველაზე მრავალფეროვანი რუბრიკებით გამოირჩევა. პროფილური სიუჟეტები მართლაც „პირად სიმპატიაზე“ გათვლილი, დავით იაკობიძე სტუდენტებთან, თამაზ ვაშაძე ნაგაზთან, ძიძიგური შვილებთან, ირაკლი ალასანია გაზეთებთან, ივანიშვილი აქციის მონაწილეებთან, უგულავა ყველასთან ერთად - ერთ დღეში „გაცნობილი“ კანდიდატისთვის ხმის მიცემა ამომრჩეველს არ გაუადვილდება.

„ამერიკელებო თავი დაგვანებეთ, თქვენ ვინც გინდათ, პროამერიკული პოლიტიკური პარტიები ადიან ძალიან ზეით, დანარჩენს ქვეით წევთ (ედიტორებო ზეით-ქვეით არ ჩაასწოროთ, როგორც წინა სტატიაში ძიძიგურის „ჩააცხებს“)“ - სხვა ოპოზიციურ კანდიდატებთან ერთად უნდობლობა გამოუცხადა თოფაძემ NDI-ის რეიტინგებს. უგულავა კი უბან-უბან 5 წლის მანძილზე შექმნილ სამუშაო ადგილებს ამომრჩევლებთან ერთად ითვლიდა: „15 ერთგან, 20 მეორეგან...“, მოსაგროვებელი კიდევ ბევრია.

"ლიბერალი", # 31, 17- 23 მაისი/2010