თავისუფალი თემა

არასაარჩევნო თემებს მაუწყებლები ისევ საარჩევნო კონტექსტისთვის იყენებენ.

წინასაარჩევნო კამპანიის ოფიციალურად დაწყებიდან დღემდე რამდენიმე თემამ მართლაც დაჩრდილა საარჩევნო საკითხები. თუმცა, სხვა თემაა, იმსახურებდნენ თუ არა ეს ამბები ამხელა ქრონომეტრაჟსა და ასეთ აქცენტირებას. „რუსთავი 2“ ძირითადად _ საგარეო პოლიტიკის საკითხებზე, „მაესტრო“ და „კავკასაია“ _ შიდა პოლიტიკაზე, „საზოგადოებივი მაუწყებელი“ კი სოციალურ საკითხებზეა ფოკუსირებული.

„6 მაისი პოლიციის დღედ უნდათ, 23 ნოემბერი _ რევოლუციის დღედ, ერთხელაც იქნება, წმინდა გიორგი ჩააცხებს თავის მახვილს ამათ“, _ მერობის ერთ-ერთი კანდიდატი ზვიად ძიძიგური 6 მაისის პოლიციის დღედ გამოცხადების თაობაზე გამართულ დიკუსიაში ჩაება. ტელეკომპანია „კავკასია“ მოსალოდნელ აქციაზე ოპოზიციის განცხადებებს საღამოს საინფორმაციო გამოშვებებში ავრცელებდა. მათთან ერთად „მაესტროს“ ყურადღებაც დაიმსახურა აშშ-ს საელჩოს მიმართვამ საკუთარი მოქალაქეებისადმი, რითაც სახელმწიფო დეპარტამენტი ამერიკის მოქალაქეებს ურჩევდა, თავი შორს დაეჭირათ იმ ადგილებისგან, სადაც აქციები იყო დაგეგმილი. ხელისუფლების წარმომადგენლები ამ სიფრთხილეს ოპოზიციის მუქარებით ხსნიდნენ, ოპოზიციის წარმომადგენლები კი სააკაშვილის მხრიდან მუდმივად რუსეთისგან მოსალოდნელი საფრთხის ხაზგასმას მიაწერდნენ. საელჩოს წარმომადგენელი კი განმარტავდა, რომ ეს რიგითი განცხადება იყო, რომლის მსგავსიც საქართველოში არაერთხელ გაუვრცელებიათ და ზოგჯერ _ გაცილებით კატეგორიულიც.

6 მაისის პოლიციის დღედ გამოცხადებასთან დაკავშირებით „რუსთავი 2“-მა შინგან საქმეთა მინისტრის ექსკლუზიური ინტერვიუ გაავრცელა. საკუთარი გადაწყვეტილებას მერაბიშვილი იმით ხსნიდა, რომ ეს დღე უმრავლესობისთვის სასიამოვნო ემოციებთან არის დაკავშირებული. ისინი, ვინც ამ „უმრავლესობაში“ ვერ მოხვდნენ, ნაციონალური მაუწყებლების ყურადღების მიღმაც დარჩნენ. შარშანდელი 6 მაისის ინციდენტის საარქივო მასალა და დაზარალებული ორი მომიტინგე მხოლოდ „მაესტროსა“ და „კავსკასიის“ საინფორმაციო გამოშვებებში გაახსენდათ.

6 მაისის პოლიციის აღლუმი და ოპოზიციის საპროტესო აქცია მოსალოდნელი მიმდევრობით გააშუქეს ტელეკომპანიებმა. ნაციონალურმა არხებმა აღლუმით და პრეზიდენტის გამოსვლით დაიწყეს, რასაც მომიტინგეების და პოლიციელების შეხლა-შემოხლის ამსახველი მასალა მოჰყვა, „კავკასიამ“ და „მაესტრომ“ კი საპირისპიროდ ააწყვეს 6 მაისის ქრონიკა. „მოამბე“ ერთადერთი იყო, სადაც გიორგობის რელიგიური დღესასწაულის შესახებ სიუჟეტი პოლიციის დღეზე მომზადებულ მასალას წინ უსწრებდა.

„პოლიციის დღე და ქვასროლია ოპოზიცია“ _ ასე ერქვა სიუჟეტს „იმედზე“. კიდევ ერთი სხვაობა მაუწყებლების მიერ 6 მაისის მოვლენების გაშუქებაში „ც“ ნაწილაკის გამოყენებაშიც გამოიხატა. „დაშავდნენ აქციის მონაწილეები და სამართალდამცვავებიც“, _ აცხადებდნენ ერთგან, „პოლიციის თანამშრომლები და მომიტინგეებიც“, _ გვამცნობდნენ მეორეგან. საინფორმაციო გამოშვებებში ერთი შეხედვით უმნიშნვნელო ”ც” სასურველ აქცენტს ეფექტურად სვამდა. თუმცა იმ ფაქტს, რომ ადამიანები ორივე მხარეს დაშავდნენ, ისევე, როგორც სააკაძის მოედანზე გადანაცვლებულ აქციაზე ხალხის სიმწირეს, ყველა მაუწყებელი გადმოსცემდა.

ისეთ საკითხებს შორის, რომელთაც თვენახევრის განმავლობაში საარჩევნო საკითხები გადაფარეს, შემდეგი თემებიც მოხვდა:

პოლონეთის პრეზიდენტისა და სამთავრობო დელეგაციის დაღუპვა ავიაკატასტროფაში, რამაც რამდენიმე დღის განმავლობაში საინფორმაციო გამოშვებების პირველი ბლოკები სრულად მოიცვა: გლოვა პოლონეთში, ავიაკატასტროფის დეტალები, გლოვა საქართველში, დეტალები მოსკოვიდან, გლოვა ევროპაში, ფოტოგამოფენა კაჩინსკიზე, ქართველი ლტოლვილები კაჩინსკის შესახებ, სააკაშვილის ვიზიტით მადლიერი პოლონელები მაშინ, როცა აშშ-ს პრეზიდენტი ბარაკ ობამა გოლფის სათამაშოდ წავიდა.

თემებს შორის იყო ბუნებრივი კატაკლიზმებიც, რომელთა პოლიტიზებასაც მარტივად ახერხებენ მაუწყებლები. სოფელ ველისციხის დატბორვის საფრთხეზე მომზადებული სიუჟეტები იმის სანიმუშო მაგალითი უფრო იყო, როგორ მუშაობს ხელისუფლება საგანგებო სიტუაციებში, ვიდრე სოციალურად აქტუალური პრობლემის წარმოჩენა. „სულ მცირედი საფრთხეც რომ იყოს, ჩვენ ვალდებულები ვართ, მოვხსნათ იგი“, _ აცხადებდა მთავრობის სხვა წევრებთან ერთად ველისციხეში ჩასული გარემოს დაცვის მინისტრი. საღამოს საინფორმაციო გამოშვებებმა რამდენიმე დღის განმავლობაში სანიმუშო მიმდევრობა გამოიჩინეს საკითხისადმი: ველისციხეში წყლის დონემ 10 სმ-ით დაიწია, ველისციხეში დატბორვის საფრთხე მოიხსნა, ველისციხეში გამოიდარა... ასე დეტალურად სხვა არანაკლებ აქტუალური სოციალური საკითხები იშვიათად თუ შუქდება.

„კავკასიის“ საინფორმაციო გამოშვებასაც „უშველა ბუნებამ“: ძველი თბილისის დატბორილ ეზოში მოსახლეობა გამგეობის წარმომადგენელს საყვედურობდა უყურადღებობის გამო. „გამგებელი არ მოსულა იმიტომ, რომ ჩვენი გადამღები ჯგუფი იქ იყო“, _ ახსნა ჟურნალისტმა.

„კავკასიასა“ და „მაესტროზე“ წინასაარჩევნო კონტექსტში ჯდებოდა წამალაშვილი-არველაძის სატელეფონო საუბარზე ბრიტანული ექსპერტიზის დასკვნა და „იუთუბზე“ გამოქვეყნებული სატელეფონო საუბრები მაღალჩინოსნებს _ მერაბიშვლს და ქუთელიას, ალდამოვს და ლორთქიფანიძეს შორის კავკასიის ხალხთა შეკრებასა და გენოციდის აღიარებზე. ამ ორმა თემამ ამ ორ არხზე საკმაოდ მნიშვნელოვანი დრო და ადგილი დაიკავა.

კიდევ ერთი საყურადღებო ასპექტი სამთავრობო ქრონიკაა. ჯერ კიდევ ამერიკის შეერთებული შტატებიდან პრეზიდენტმა „რუსთავი-2“-სთვის მიცემულ ექსკლუზიურ ინტერვიუში განაცხადა, რომ უკეთესი თბილისი, მხოლოდ გიგი უგულავას კი არა, მთელი გუნდის დამსახურებაა. ამიტომაც მისი და მთავრობის სხვა წევრების გამოჩენა ახალ ამბებში ამ განცხადების შემდეგ მმართველი პარტიის კანდიდატების „გუნდურ მხარდაჭერად“ აღიქმება. შესაბამისად, კოდუას თანამდებობრივი დაქვეითება „კავკასიაზე“ გასულ სიუჟეტში შიდასახელისუფლო დაპირსპირებით აიხსნა და ეთერში ის ამონარიდიც კი მოხვდა პრესიდან, რომ „უგულავა უნივერისტეტებს აკონტროლებს“. უმრავლესობის წევრს დავით დარჩიაშვილს კი იმის განმარტება მოუხდა, რომ „გუნდი მთლიანობაშია და ეს სამინისტროს შიდა საქმეებია“.

„აქამდე ქუთაისში არ იყო კორტები, მოშლილი იყო სტადიონები და ქუთაისელები ცურვას სწავლობდნენ პარკეტზე. თუ კარგად მოიქცევით, წყალსაც ჩავასხამთ“, _ განაცხადა ქუთაისში სავარჯიშო დარბაზის გახსნისას, „მე მიყვარს ქუთაისი“ წარწერიან მაისურში გამოწყობილმა პრეზიდენტმა. „მაესტრომ“ კი ქუთაისში მომხდარ ინციდენტზე გაამახვილა ყურადღება და მაყურებელს ამცნო, როგორ მოუვიდა შელაპარაკება ქუთაისელ ქალბატონს პრეზიდენტის დაცვასთან და როგორ „გაარიდეს“ იქაურობას ძალის გამოყენებით.

„შესრულებული დაპირება“ _ ასე წარადგინა „კურიერმა“ პრეზიდენის მისაქციელში ვიზიტი, სადაც ელექტროენერგიის ინდივიდუალური მრიცხველების დადგმა ერთ თვეში დასრულდება. ორი წლის წინანდელი დანაპირები პრეზიდენტმა ბრაჭულების ოჯახს უკვე შეუსრულა და მოსახლეობისგან ახალი „დავალებებიც მიიღო“.

„მაესტროს“ სიუჟეტში პრეზიდენტის მისაქციელში ვიზიტის შესახებ ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ პრეზიდენტის გამო სასწავლო პროცესი ჩაიშალა და მოსწავლეები მასწავლებლებიანად სახელდახელოდ ამომშრალი გუბეების გასწვრივ ჩაამწკრივეს. პრეზიდენტის გვერდით კი ის ადამიანები აღმოჩნდნენ, ვისაც შარშან გამრიცხველიანებას დაჰპირდაო.
რეალურად კი, არც „იმედისა“ და „რუსთავი 2“- ის და არც „მაესტროს“ სიუჟეტების მთავარი ღერძი მისაქციელის გამრიცხველიანება არ ყოფილა, პოლიტიკურმა კონტექსტმა საკითხის სოციალური მნიშვნელობა მთლიანად გადაფარა.

დაბოლოს, ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის (NDI) უკანასკნელი კვლევის მიხედვით, გამოკითხულთა 58%-თვის დემოკრატია სიტყვის, მედიის თავისუფლებაა, 25%-თვის კი _ სამართლიანი არჩევნები. წინასაარჩევნოდ ქართული მედიისთვის ეს განსაკუთრებული პასუხსიმგებლობაა.

"ლიბერალი", #30, 10-16 მაისი